Sonja Angerer bespreekt dat veel digitaal geprinte producten moeilijk te recyclen zijn, maar fabrikanten van substraten werken momenteel aan geschikte oplossingen.

 

De Europese Unie streeft naar een kringloopeconomie waarin zoveel mogelijk afval wordt gerecycled. Maar voor digitale printtoepassingen is dit nog niet helemaal haalbaar. De fabrikanten van printsubstraten zijn druk bezig met oplossingen. Nu is het aan drukkers en hun klanten.
Na elke beurs, elke POS-campagne moet al het verzamelde afval worden verwijderd. Het is waar dat bepaalde materialen, zoals papier of glas, redelijk gemakkelijk kunnen worden gesorteerd en gerecycled. Maar dat geldt helaas niet voor de meeste substraten die worden gebruikt bij digitaal printen.

Bijschrift: Recycling is een probleem voor veel digitaal geprinte producten. Maar er zijn al initiatieven die dit willen veranderen. Foto: S. Angerer

Waarom zijn er niet veel recyclingopties voor veel digitale printtoepassingen?

Om te begrijpen waarom digitale printtoepassingen vaak moeilijk te recyclen zijn, is het belangrijk om te begrijpen wat er in de Europese Unie gewoonlijk gebeurt met commercieel en gemeentelijk afval:

  • Stortplaats
  • Terugwinning van energie bij afvalverbranding
  • Recycling tot een nieuwe grondstof

Daarnaast worden partijen van zowel gesorteerd als ongesorteerd afval geëxporteerd. Het toverwoord voor efficiënte recycling is “gesorteerd”. Dit betekent dat het afval zoveel mogelijk uit slechts één materiaal moet bestaan, bijvoorbeeld papier, karton of PET-flessen. Herverwerking is mogelijk met redelijke inspanningen en kosten.

Iedereen die bekend is met de richtlijnen voor huisvuilophaling van de Duitse gemeenten weet bijvoorbeeld dat de yoghurtpot apart van het aluminium deksel moet worden weggegooid. Deze combinatie van “plastic pot met aluminium deksel” kan worden gebruikt om twee gesorteerde secundaire materialen te produceren .

Helaas kunnen producten zoals gelamineerde pop-up displays of prints op aluminium platen niet zo gemakkelijk worden gescheiden. Ze blijven een samengesteld materiaal, ongeschikt om opnieuw in de materiaalcyclus te worden opgenomen.

Het hoeft echter niet zo te zijn. In de auto-industrie is er sinds de End of Life Vehicle Directive in 2015 een doelstelling om een recyclingpercentage van 95% in gewicht te bereiken. Als gevolg daarvan is er al een hele reeks grondstoffen uit de autofabricage en -recycling die meerdere keren kunnen worden gebruikt.

Digitale printmedia gemaakt van gerecycled materiaal

Bijschrift: Re-board (op foto) en andere honingraatplaten worden geproduceerd van hernieuwbare grondstoffen. Foto: Re-board.

Digitaal printen heeft substraten van hogere kwaliteit nodig dan traditionele printmethodes. Als gevolg hiervan is het mogelijk om een zeer kleine hoeveelheid media aan te bieden die geproduceerd kunnen worden van gedeeltelijk of volledig gerecycled materiaal.

Een kleine uitzondering vormen honingraatpanelen en andere op papier gebaseerde druksubstraten. In 2015 werd in heel Europa 71,5% van het papier gerecycled. Maar zelfs bij Re-board, waarschijnlijk het bekendste honingraatkarton dat in de drukindustrie wordt gebruikt, moet een deel van de bedrukbare voering worden geproduceerd met een zeer hoog aandeel verse vezels. Dit is de enige manier om een eersteklas afdrukkwaliteit te garanderen.

Verseidag-Indutex, dat sinds augustus 2020 deel uitmaakt van de Serge Ferrari Group, heeft nu Vertex ontwikkeld, een coating die gemaakt is van post-consumer afval uit de auto-industrie. Het resultaat is een coating die geen PVC bevat, maar ook gemaakt is van reeds gerecycled materiaal. Dit is een belangrijke innovatie voor de digitale drukindustrie. Het is de bedoeling dat Vertex de basis gaat vormen van een hele productlijn printsubstraten voor binnen en buiten. Het assortiment zal alle digitale printtoepassingen in algemeen gebruik dekken en zal worden geoptimaliseerd voor HP latex en UV-uithardende inkten. “We raden eco-solvent en andere solvent inkten bewust niet aan voor Vertex-gecoate materialen”, zegt Stefan Altgassen, Director Business Unit Large-Format Printing bij Verseidag-Indutex. “Dat zou in ieder geval niet passen als onderdeel van een milieubewust printconcept.”

Er worden momenteel uitgebreide tests uitgevoerd met bètagebruikers. Verseidag-Indutex verwacht dat de eerste producten uit het Vertex-assortiment medio 2021 op de markt komen. “Het doel is om mesh- en bannermaterialen te ontwikkelen voor de huidige digitale printtoepassingen”, legt Peter Michael Siemens, Head of Development & Innovation, uit. “Waar nodig zullen deze ook voldoen aan de huidige Duitse, Franse en Europese brandveiligheidsnormen.”

Net als alle andere gaas- en bekledingsmaterialen voor grootformaat printen hebben de Vertex-producten een textiele kern van geweven polyester. Momenteel gebruiken ze conventionele garens omdat de marktprijzen voor gerecyclede garens veel hoger liggen. Volgens Markus Simon, CEO van Verseidag-Indutex, is het bedrijf echter van plan om “ook voor dit probleem een oplossing te vinden binnen de Serge Ferrari Group”. Het conglomeraat heeft zijn eigen garenspinnerij in Zwitserland.

 

Recycling en CO2-voetafdruk

De Vertex-producten zijn zelf een samengesteld product. “Om de juiste materiaaleigenschappen voor grootformaat printen te garanderen, is er momenteel geen alternatief”, zegt Siemens. “Met Vertex zijn we er echter voor het eerst in geslaagd om een hoogwaardige coating te produceren met eerder gerecycled materiaal.” Misschien is het nog mogelijk om een oplossing te vinden voor het recyclen van de Vertex-producten. Serge Ferrari slaagde er al in 2014 in om het Texyloop-systeem voor banners en mesh met PVC-coatings te creëren. De geretourneerde en verwerkte printproducten kunnen worden hergebruikt als onderlaag in groene dakbedekking.

Zelfs wanneer afvalmaterialen worden gesorteerd, zijn er grote verschillen in hun geschiktheid voor recycling. PVC wordt nog steeds beschouwd als moeilijk te recyclen. In veel landen wordt afgedankt PVC daarom gestort of in afvalverbrandingsinstallaties omgezet in energie. Dat laatste lijkt op het eerste gezicht een slecht idee, maar in feite is de energiewaarde van PVC ongeveer vergelijkbaar met die van bruinkool. Als bedrijf met meerdere productdivisies, waaronder die voor textielarchitectuur en tijdelijke gebouwen, is Verseidag-Indutex lid van het industrie-initiatief VinylPlus, dat campagne voert voor meer recycling van PVC voor gebruik als grondstof in nieuwe producten.

Andere fabrikanten van printsubstraten concentreren zich puur op PVC-vrije alternatieven zonder het gebruik van gerecyclede materialen of downstream recyclingbenaderingen. In september 2020 presenteerde Heytex bijvoorbeeld zijn Ecotex-producten. Deze zijn geclassificeerd als duurzaam voor ongeveer een jaar in buitenomstandigheden in Noord-Europa. Omdat ze lichter zijn dan PVC-producten met vergelijkbare prestatiegegevens, zijn ze gemakkelijker te vervoeren en kunnen ze dus bijdragen aan een kleinere CO2-voetafdruk.

Bijschrift: Neschen heeft onlangs haar portfolio van PVC-vrije producten uitgebreid. Op de foto: het hoofdkantoor van Neschen in Bückeburg. Foto: Neschen

In november presenteerde Neschen haar Easy Dot portfolio, een nieuwe zelfklevende matte folie. De folie wordt geproduceerd zonder PVC en zonder oplosmiddelen, omdat de zelfklevende stippen op waterbasis zijn. De folie zelf is gemaakt van polypropyleen, of PP. De productie van PP, een wijdverbreid alternatief voor PVC in de drukindustrie, heeft echter een bijzonder hoog energieverbruik. Bovendien zijn de prestatiegegevens voor PP-media voor buitengebruik aanzienlijk slechter dan voor PVC. Dit betekent dat een print mogelijk meerdere keren moet worden vervangen, wat leidt tot grotere materiaalvolumes. Hoewel PP wordt beschouwd als bijzonder geschikt voor recycling, bedroeg het daadwerkelijke recyclingpercentage in 2017 minder dan één procent. Dit is het laagste percentage voor alle kunststoffen die op grote schaal worden gebruikt.

Het is daarom moeilijk om een ecologische voetafdruk te bepalen voor verschillende afdruksubstraten. Re-board heeft er een gepubliceerd voor zijn producten met berekeningen gebaseerd op de CEPI en ISO 14040 specificaties. De energiebron voor de productie van het afdruksubstraat is erg belangrijk voor het berekenen van de ecologische voetafdruk. Bij Verseidag-Indutex zijn de productie en administratie halverwege 2020 grotendeels CO2-neutraal geworden dankzij een nieuw, krachtig fotovoltaïsch systeem en het gebruik van gecertificeerde groene stroom. De rest wordt gecompenseerd met certificaten.

De meeste fabrikanten van films en substraten voor de drukindustrie hebben initiatieven gelanceerd om de impact van hun producten op het milieu te minimaliseren. Bij Avery Dennison hebben verschillende maatregelen het bijvoorbeeld mogelijk gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen met 8.000 ton te verminderen.

Het is echter belangrijk om te begrijpen dat alle verbeteringen die de fabrikant aanbrengt alleen invloed hebben op de productie van het afdruksubstraat. Emissies die worden veroorzaakt tijdens de levenscyclus van het materiaal, bijvoorbeeld als gevolg van distributie, logistiek, verwerking, installatie en zelfs het recyclingproces, zijn een “extraatje”.

 

Hoe kunnen digitale printproducten milieuvriendelijker worden?

Wat is de ecologische voetafdruk en recyclebaarheid van digitaal geprinte producten? De beroemde Facebook-relatiestatus “het is ingewikkeld” zou een goed antwoord zijn. Een van de redenen hiervoor is dat CO2-voetafdruk en recyclebaarheid, hoewel met elkaar verbonden, absoluut niet hetzelfde zijn.
Maar er zijn een aantal dingen die digitale drukkers kunnen doen om de impact van hun producten op het milieu te minimaliseren. Het begint al in de ontwerpfase:
  • Geschikte materialen kiezen
  • Vermijden van de productie van samengestelde producten, bijvoorbeeld door lamineren
  • Toepassingen ontwikkelen waarvoor minder materiaal nodig is
De productie van afdrukken speelt een doorslaggevende rol bij het milieuvriendelijker maken van digitale afdrukken. Passende maatregelen zijn onder andere:
  • Efficiënt machinepark
  • Efficiënte workflow met weinig afkeur en weinig afval
  • Gebruik van milieuvriendelijke energiebronnen (warmtepomp, zonnesysteem, groene energie enz.)

Een maatregel kan echter alleen succesvol zijn als de consumenten van printproducten hun steentje bijdragen. Lippendienst is niet genoeg; ze moeten bereid zijn hun deel van de marge voor groenere substraten en meer recycling op zich te nemen. Het is een belangrijke taak van digitale drukkers om hun klanten te overtuigen. Want als er één ding is dat we de afgelopen maanden hebben geleerd, dan is het wel dit: We kunnen hier alleen samen doorheen komen.