Waarom moeten we de wereldwijde watervoorraden beheren? Volgens milieuwetenschapper Dr. Debbie Chapman hangen onze gezondheid en ons welzijn ervan af – en de terugverdientijd is enorm.

Dr. Chapman legt hier uit hoe belangrijk het is om waterbronnen op mondiale schaal te beheren.

Water is een van de basisbehoeften van ons leven. We horen altijd over hoeveel water we dagelijks zouden moeten drinken, maar we horen niet veel over de hoeveelheid water die we verspillen, waterschaarste of hoe we het gebruik ervan kunnen verminderen.

Hier is een opzienbarend cijfer. Slechts 1% van het zoetwater op aarde is gemakkelijk toegankelijk. En om het nog erger te maken, het is niet gelijkmatig verdeeld over de wereld en is kwetsbaar voor vervuiling door menselijke activiteiten. Nog verontrustender is dat het aloude concept dat zoet water een hernieuwbare bron is, nu in het gedrang komt door de voortdurende verslechtering van de waterkwaliteit, wat leidt tot de achteruitgang van aquatische ecosystemen waarvan de menselijke gezondheid, bestaansmiddelen en ontwikkeling afhankelijk zijn.

Zoetwaterschaarste en verslechtering van de kwaliteit behoren tot de meest urgente milieu-uitdagingen van deze eeuw. Volgens UN Water, een coördinatiemechanisme van de Verenigde Naties voor alle kwesties met betrekking tot zoet water en sanitaire voorzieningen, zal de aarde tegen 2030 een tekort aan water hebben van 40%, tenzij we het waterbeheer drastisch verbeteren.

Het VN-milieu en zijn Global Environment Monitoring System for Water (GEMS/Water) spelen via zijn partners en werkprogramma een belangrijke rol bij het helpen van ontwikkelingslanden om te voldoen aan de VN-doelstelling voor duurzame ontwikkeling op het gebied van water (SDG 6). De belangrijkste doelstelling van GEMS/Water is het aanmoedigen van monitoring en het garanderen van compatibiliteit en vergelijkbaarheid van gegevens over waterkwaliteit voor gebruik in nationale, regionale en mondiale evaluaties.

ISOfocus had onlangs de gelegenheid om te praten met milieuwetenschapper Dr. Debbie Chapman, die al meer dan 30 jaar verbonden is aan GEMS/Water en wereldwijd bekend staat om haar rol in de bevordering van waterkwaliteitsmonitoring en -beoordeling.

Dr. Chapman is de oprichter en directeur van het UN Environment GEMS/Water Capacity Development Centre aan het University College Cork in Ierland, dat wereldwijd deskundig advies en training biedt op het gebied van waterkwaliteitsmonitoring en -beoordeling.

In dit ISOfocus-interview schetst Dr. Chapman de grootste mondiale uitdagingen op het gebied van water waar de wereld vandaag de dag mee te maken heeft en legt hij uit op welke praktische manieren ISO-normen kunnen bijdragen aan een duurzaam gebruik van hulpbronnen.

ISOfocus: Wat zijn volgens u de grootste mondiale uitdagingen op het gebied van water?

Dr. Debbie Chapman: Als milieuwetenschapper wil ik ervoor zorgen dat het aquatisch milieu nu en in de toekomst de diensten kan leveren waarvan menselijke bevolkingen afhankelijk zijn, terwijl het aquatische ecosysteem zelf in stand wordt gehouden.

Enkele van de diensten waarvan we afhankelijk zijn, zijn drinkwater, assimilatie van afvalwater, visserij voor voedsel, water en voedingsstoffen voor de landbouw en recreatie. Veel van deze diensten zijn afhankelijk van een gezond waterecosysteem, iets wat vaak over het hoofd wordt gezien.

Alle levende organismen, inclusief wijzelf, hebben water nodig als basiscomponent van onze cellen en weefsels. We hebben niet alleen voldoende water nodig om deze cellen en weefsels gehydrateerd te houden, maar het is ook essentieel dat het water niet vervuild is met stoffen die giftig kunnen zijn, zoals metalen of de duizenden andere organische en anorganische chemicaliën die hun weg vinden naar het aquatisch milieu.

Waterverontreiniging, zelfs in lage concentraties, kan subtiele effecten hebben op waterorganismen, wat resulteert in veranderingen in soorten en populatiedichtheden, wat uiteindelijk betekent dat het natuurlijke ecosysteem uit balans raakt en ongezond wordt. En een ongezond ecosysteem ondersteunt niet de diensten die we nodig hebben.

Naar mijn mening is de grootste mondiale uitdaging op het gebied van water ervoor te zorgen dat de beperkte hoeveelheid zoet water die we op aarde hebben van goede kwaliteit is, d.w.z. een kwaliteit die niet alleen voorziet in de behoeften van een groeiende menselijke bevolking, maar ook in de behoeften van de aquatische ecosystemen.

Zorgen voor voldoende water is alleen voldoende voor een duurzame toekomst als dat water ook van voldoende kwaliteit is. Monitoring van de waterkwaliteit is essentieel om te bepalen of de kwaliteit voldoet aan de eisen voor specifieke toepassingen, of dat de kwaliteit achteruitgaat of verbetert.

Watervoorraden kunnen niet goed beheerd worden zonder de informatie die voortkomt uit programma’s voor het monitoren van de waterkwaliteit. Het GEMS/Water-programma van UN Environment stimuleert al meer dan vier decennia het monitoren van de waterkwaliteit met als doel het delen van de gegevens voor beoordelingen, beheer en beleidsontwikkeling.

Deze activiteit heeft nu een nieuwe impuls gekregen met de introductie van de indicator voor de duurzame ontwikkelingsdoelstelling voor de kwaliteit van het omgevingswater, SDG-indicator 6.3.2. De indicator is gebaseerd op de resultaten van monitoring in rivieren, meren en grondwater in elk land. De indicator is gebaseerd op de resultaten van monitoring in rivieren, meren en grondwater in elk land.

Hoe kunnen ISO-normen helpen om deze uitdagingen te overwinnen?

Monitoring van de waterkwaliteit is afhankelijk van het gebruik van technische methoden en goed beheerde laboratoria. Het delen van gegevens over waterkwaliteit tussen regio’s en op mondiaal niveau vereist dat de gegevens vergelijkbaar zijn. Een manier om ervoor te zorgen dat gegevens over waterkwaliteit van veel laboratoria in verschillende landen vergelijkbaar zijn, is om de laboratoria die gegevens uitwisselen aan te moedigen om gestandaardiseerde methoden te gebruiken die goed beproefd en getest zijn.

De methoden die in ISO-normen zijn vastgelegd, hebben een goede reputatie en worden wereldwijd erkend. Ze bieden een mechanisme om ervoor te zorgen dat gegevens uit verschillende landen vergelijkbaar zijn. Er is een breed scala aan normen voor het monitoren van waterkwaliteit, van veldtechnieken tot laboratoriumtests, zodat elk aspect van het monitoringprogramma gestandaardiseerd en vergeleken kan worden, zelfs voor monitoring op wereldschaal.

Op welke manieren kunnen de recente inspanningen van ISO in de sanitatiesector toegevoegde waarde bieden?

Slecht beheerde sanitaire voorzieningen dragen wereldwijd in belangrijke mate bij aan de verslechtering van de waterkwaliteit. Het verstrekken van richtlijnen en normen voor efficiënt beheer van sanitaire systemen zal ervoor zorgen dat de vervuiling van aquatische ecosystemen met afvalwater wordt verminderd en dat de waterkwaliteit van wateren die afvalwater ontvangen wordt verbeterd.

Als u in de toekomst zou kunnen kijken, hoe staan we er in 2030 voor wat betreft het behalen van de SDG 6-doelstelling voor duurzaam waterbeheer? Wat moet er nog meer worden gedaan?

Helaas komt 2030 veel te snel! Hoewel we zien dat er wereldwijd enthousiasme is om de nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling voor water te verwezenlijken, beginnen veel landen met een lage basis als het gaat om het beheer van vervuilingsbronnen en het monitoren van de impact van die bronnen op de waterkwaliteit.

Er is een toenemend bewustzijn van de noodzaak om de waterkwaliteit te behouden, vooral ter bescherming van de menselijke gezondheid; de kern van het probleem is beleidsmakers en beheerders van hulpbronnen te overtuigen van het belang van het bewaken van de kwaliteit van waterlichamen en aquatische ecosystemen.

Voor landen die momenteel zeer weinig monitoringactiviteiten hebben of geen monitoringprogramma op nationale schaal, zal het moeilijk zijn om een programma op te zetten en voldoende gegevens te verzamelen om strategieën voor de verbetering van de waterkwaliteit tegen 2030 te sturen. Onderwijs, opleiding en bewustmaking op alle niveaus, van gemeenschap tot beleidsmakers, zullen een belangrijke rol spelen om vooruitgang te boeken bij het behalen van SDG 6 en indicator 6.3.2.