De eerste stap bij het kiezen van een grootformaat printer is beslissen met welk type inkt je wilt werken. Nessan Cleary beschrijft de verschillende soorten inkt die beschikbaar zijn en dat het kiezen van de juiste inkt afhankelijk is van de toepassingen en materialen die je wilt printen.
De meeste soorten printapparatuur zijn ontworpen om te printen op een bepaald type materiaal, zoals papier of flexibele film, en om te werken met de klasse inkten die het meest geschikt is voor dat materiaal. De grafische sector heeft het daarentegen altijd een beetje anders gedaan en daarom zijn de meeste mensen in grootformaat gewend om met een enorme verscheidenheid aan verschillende materialen te werken. Er zijn momenteel vijf verschillende klassen inkten die gebruikt worden bij grootformaat printen, elk met heel verschillende eigenschappen die bepalend zijn voor het ontwerp en dus de kosten van de printer, maar ook voor de reeks materialen en toepassingen die een bepaalde printer aankan. De keuze voor een bepaald type inkt is dus een van de meest fundamentele beslissingen die een grootformaat bedrijf kan nemen.
De meeste inkjetinkten bestaan uit de gekleurde pigmenten die uiteindelijk het beeld zullen vormen, gesuspendeerd in een dragervloeistof die ervoor zorgt dat de inkt kan worden gespoten, plus verschillende additieven om de verwerkbaarheid van de inkt te bevorderen en om te voorkomen dat de inkt uitdroogt in de printkoppen. Elk aspect van de printers is ontworpen voor een bepaald type inkt, beginnend bij de leidingen om de inkt van de tanks naar de koppen te brengen, tot en met het droogsysteem en het onderhoudsregime, zodat het bijna onmogelijk is om een printer van het ene type inkt naar het andere over te zetten.
Bijschrift: Mimaki introduceerde deze 1,6 m brede JV100-160 solventprinter eind vorig jaar. Afbeeldingskrediet: Mimaki.
Veel gebruikers van breedformaatprinters zijn hun carrière begonnen met solventprinters en jarenlang domineerde inkt op solventbasis breedformaatprinten omdat het relatief goedkoop was en de inkt zich hechtte aan bijna elk soort substraat. Solventinkt overleefde de weersomstandigheden buiten, al moest je de prints misschien lamineren voor extra bescherming. Dit is de laatste tien jaar echter afgenomen, voornamelijk vanwege gezondheids- en veiligheidsoverwegingen. Het gebruik van oplosmiddelen als draagvloeistof heeft twee voordelen. Ten eerste kan het oppervlak van het substraat gedeeltelijk smelten, waardoor de inktpigmenten zich beter aan dat substraat kunnen hechten. Daarnaast verdampt het oplosmiddel bij contact met lucht, waardoor de pigmenten achterblijven en de inkt snel droogt zonder dat er veel extra verwarming nodig is.
Dit is echter ook het probleem met oplosmiddelen – dat wanneer het oplosmiddel verdampt, het vluchtige organische stoffen in de lucht creëert en langdurige blootstelling aan deze VOC’s kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Daarom worden veel soorten oplosmiddelen verboden in een reeks producten, waaronder verf, vernis en inkt.
Om dit tegen te gaan, zijn inktleveranciers overgestapt op minder schadelijke oplosmiddelen, hoewel deze minder effectief zijn. Deze inkten zijn goedkoper en worden daarom eco-oplosmiddelen genoemd. Maar ze missen de scherpte van de oude – en zeer gevaarlijke – inkten met volledige oplosmiddelen, zodat ze moeten worden gebruikt met gecoate materialen voor de beste resultaten.
Desalniettemin zijn printers met solventinkt relatief goedkoop in aanschaf en een goed uitgangspunt voor het printen op rolmaterialen zoals zelfklevend PVC, dat nog steeds het meest gebruikte grootformaat materiaal is. Solventinkt is bijzonder geschikt voor voertuigreclame omdat het opnieuw kan worden verwarmd en uitgerekt.
Bijschrift: Durst heeft een aantal UV-uithardende hybride printers, waaronder deze 3,5 m brede P5-350, die LED uitharding gebruikt. Afbeelding credit: Durst.
Als het op harde materialen aankomt, is de meest gebruikelijke optie voor de meeste mensen een flatbed of hybride printer met UV-uithardende inkt. Deze inkt is vrij complex, wat betekent dat zowel de inkt als de printers duur zijn. UV-inkten bestaan uit oligomeren, monomeren en foto-initiatoren, waarbij de inkten uitharden door een chemische reactie die polymerisatie wordt genoemd. Het proces wordt op gang gebracht door de foto-initiatoren, die vrije radicalen produceren wanneer ze worden blootgesteld aan UV-licht. Deze vrije radicalen dwingen vervolgens de hoofdbestanddelen van de inkten – monomeren en oligomeren – tot cross-linking, waardoor een vaste film wordt gevormd die tegelijkertijd aan het substraatoppervlak wordt gehecht. Sommige printers bieden ook de mogelijkheid om de uitharding aan te passen voor een matte of glanzende afwerking.
Het belangrijkste voordeel van UV is dat de inkt uithardt tot een sterke afwerking die bestand is tegen de meeste buitenomstandigheden zonder dat er nog een laminaat nodig is. De inkten werken goed met een breed scala aan substraten, waaronder foamcore, kunststof, aluminium composiet en hout. Nog beter is dat de inkt onmiddellijk uithardt, zodat de prints direct na het afdrukken kunnen worden verkocht zonder dat er nog iets aan hoeft te gebeuren.
In het begin waren de UV-inkten niet erg flexibel, waardoor deze inkt aanvankelijk beperkt was tot harde toepassingen. Moderne formuleringen laten de inkten uitharden tot een meer flexibele afwerking en er zijn nu tal van rollfed en hybride UV-printers. Deze flexibiliteit gaat echter ten koste van de weer- en krasbestendigheid. Daarom bieden sommige leveranciers een inktkeuze voor verschillende toepassingen.
Bijschrift: Epson heeft onlangs zijn eigen harsinktprinter geïntroduceerd in de vorm van deze SureColor SC-R5000. Afbeelding: Epson.
Harsinkten bieden een alternatief en zullen waarschijnlijk steeds meer ingang vinden naarmate meer leveranciers deze inkten en de bijbehorende printers ontwikkelen. Dit is de basis achter HP’s latexinkt, maar Ricoh is ook al een paar jaar bezig met zijn eigen latexinkt en Epson en Mutoh hebben onlangs ook printers met harsinkt geïntroduceerd.
Harsinkt werkt door het pigment in te kapselen in een vorm van plastic of hars, zoals latex. De inkt wordt uitgehard door warmte toe te passen, waardoor het plastic smelt, het pigment aan het substraat wordt gehecht en het pigment een beschermingslaag krijgt. Afhankelijk van hoe de inkt is samengesteld, kan deze bescherming goed genoeg zijn voor buitenreclame.
De meest gebruikte draagvloeistof is water, wat helpt om de kosten laag te houden en milieuvriendelijker is dan de alternatieven. Er is een extra voordeel voor HP, omdat het bedrijf ervoor koos om zijn eigen thermische printkoppen te gebruiken, die het beste werken met inkt op waterbasis.
Het gebruik van water kan echter ook problemen opleveren omdat het een hele uitdaging is om het water kwijt te raken en de inkt snel genoeg te drogen zodat de print op de opwikkelrol kan worden gewikkeld zonder het substraat te beschadigen. Daarom verhitten de meeste printers met harsinkt het gebied tussen de drukplaat en de opwikkelrol. Deze warmte kan sommige materialen beschadigen, zoals dunne raamfolie. De verwarming verbruikt ook een bepaalde hoeveelheid elektriciteit, wat niet zuinig is en ook niet goed voor het milieu. Gebruikers moeten speciale aandacht besteden aan de mediaprofielen om ervoor te zorgen dat er precies genoeg inkt wordt aangebracht om het gewenste kleurengamma voor die media te bereiken, maar niet te veel om problemen met het drogen te veroorzaken.
Bijschrift: HP heeft baanbrekend werk verricht met het gebruik van harsinkt via zijn latexprinters, waaronder deze R2000 hybride die op harde materialen kan printen. Image credit: HP.
Toch zijn deze inkten ongelooflijk veelzijdig, zoals HP in de loop der jaren heeft aangetoond. Ze worden meestal gebruikt voor flexibele materialen, maar HP heeft ook een flatbed ontwikkeld met latexinkt. Deze inkt kan op veel verschillende ondergronden worden geprint, waaronder zelfklevend vinyl en textiel, en is geschikt voor sommige buitenomstandigheden. Tegelijkertijd zijn ze geurloos, in tegenstelling tot de meeste UV-inkten, waardoor ze een goede oplossing zijn voor binnenwerk.
Er is ook een klasse waterinkten, die kleurstof of pigment als kleurstof gebruiken. Deze printers zijn goedkoper dan de printers die we al hebben besproken en kunnen acht of twaalf kleuren hebben. Ze bieden een zeer breed kleurengamma en daarom worden ze veel gebruikt als proefdrukapparaten voor offset- en flexopersen. Deze printers kunnen ook resultaten van zeer hoge kwaliteit leveren en zijn de beste keuze voor het reproduceren van foto’s of andere fine art-toepassingen. Deze inkt heeft echter geen goede weer- of UV-bestendigheid en kan het beste gelamineerd worden voor langdurig gebruik binnenshuis.
Tot slot zijn dye-sublimatie-inkten de laatste tien jaar steeds gebruikelijker geworden bij grootformaat printen. Dit zijn inkten op waterbasis die ontworpen zijn voor het printen op polyestertextiel of gemengde stoffen met minstens 70% polyester. Dergelijk textiel is een duurzaam alternatief voor PVC voor indoor graphics en is de standaard geworden voor het meeste tentoonstellings- en retailwerk.
Deze inkten kunnen rechtstreeks op de stof worden gedrukt, maar voor de beste resultaten, vooral voor kleding, worden ze meestal op transferpapier gedrukt. Het papier wordt dan samen met de stof in een hittepers geplaatst en de hitte en druk worden gebruikt om de inkt te sublimeren – in wezen wordt de inkt verwarmd tot een gasachtige toestand en vervolgens onder druk in de vezels van de stof gebracht. Als de inkt afkoelt, hecht deze zich permanent aan de stof.
Er is een ruime keuze aan inkten van derden beschikbaar, vooral omdat gebruikers in het verleden een rollfed printer gebruikten die misschien begon met solvent- of waterhoudende inkt. Maar alle printerleveranciers hebben het potentieel van deze markt gezien en bieden nu speciale dye-sublimatieprinters aan, compleet met hun eigen inkten en garantie.
Deze inkten vereisen wel enige ervaring omdat ze vrij dof zijn wanneer ze worden afgedrukt en pas hun volle kleur bereiken na sublimatie. Daarnaast moet je ook investeren in een kalender of oven voor de sublimatie. Deze set-up kan echter worden gebruikt om kleding en cadeauartikelen te produceren, evenals displayafbeeldingen.
Concluderend hangt de keuze van de inkt af van de toepassingen en materialen die je wilt printen. Maar het is ook verstandig om rekening te houden met de gevolgen voor het milieu, zowel van de inkt als van de recyclebaarheid van de materialen, aangezien veel potentiële klanten van je verwachten dat je hen helpt om hun eigen duurzaamheid aan te vinken.