Ο Paul Lindström αναλύει τα βασικά στοιχεία της βελτίωσης εικόνας και τις πιο προηγμένες δυνατότητες, όπως η φωτογραφική μηχανή RAW και η φωτογραφία υψηλού δυναμικού εύρους (HDR).

Υπήρχε μια εποχή που όλες οι εικόνες που προετοιμάζονταν για εκτύπωση ελέγχονταν και συχνά ρετουσαρίζονταν και βελτιστοποιούνταν διεξοδικά από επαγγελματίες της απεικόνισης. Όχι πια: πολλές εικόνες χρησιμοποιούνται λίγο-πολύ κατευθείαν από την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, χωρίς να έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία. Αυτό είναι ως επί το πλείστον καλό, αλλά υπάρχουν ακόμη κάποιες γενικές πτυχές της ψηφιακής απεικόνισης που εξακολουθούν να ισχύουν, οπότε ακόμη και μια πιο προηγμένη επεξεργασία εικόνας μπορεί να αξίζει τον κόπο. Ας δούμε μερικά από τα βασικά και στη συνέχεια ας αναφερθούμε εν συντομία σε κάποιες πιο προηγμένες δυνατότητες.

Ενώ οι σύγχρονες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές SLR, ακόμη και τα κορυφαία κινητά τηλέφωνα, δημιουργούν πολύ καλές φωτογραφίες χωρίς ιδιαίτερη ανάγκη για χειροκίνητη επεξεργασία, υπάρχουν ορισμένες βασικές πτυχές του τι κάνει μια φωτογραφία να φαίνεται πραγματικά καλή, τεχνικά. Ο παρακάτω κατάλογος δεν είναι κατ’ ανάγκη ταξινομημένος με βάση το τι είναι πιο σημαντικό, επειδή αυτό είναι κάπως υποκειμενικό. Συχνά εξαρτάται από το τι είδους μοτίβο υπάρχει στη φωτογραφία και τι είδους χρήση θα έχει η εικόνα. Αλλά μία από τις πρώτες πτυχές στην ευκρίνεια, αν η ανάλυση είναι αρκετά υψηλή. Η επόμενη είναι η αντίθεση, δηλαδή, είναι οι λευκές περιοχές πραγματικά λευκές ή είναι γκριζωπές; Και είναι τα βαθιά μαύρα πραγματικά τόσο μαύρα όσο θα έπρεπε να είναι; Αν όχι, η εικόνα θα φαίνεται επίπεδη και θαμπή.

Στη συνέχεια, υπάρχει η ισορροπία του γκρι, όπου δεν καταφέρνουν όλες οι φωτογραφικές μηχανές να επεξεργάζονται την ακατέργαστη εικόνα, αυτό που κατέγραψε ο αισθητήρας, με τον βέλτιστο τρόπο. Εάν η ισορροπία του γκρι είναι λανθασμένη, όλα τα άλλα χρώματα φαίνονται επίσης ελαφρώς λανθασμένα. Τέλος, έχουμε το ζήτημα της ακρίβειας των χρωμάτων. Είναι τα βασικά χρώματα αληθινά σε σχέση με αυτά που γνωρίζουμε ότι είναι στην πραγματική ζωή; Αν όχι, υπάρχουν κάποιες ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε για να διορθώσουμε το πρόβλημα, είτε χειροκίνητα είτε εφαρμόζοντας διαχείριση χρωμάτων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Θα εξετάσουμε ένα προς ένα αυτά τα τέσσερα βήματα και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε σε διάφορα λογισμικά για να μας βοηθήσουν να βελτιώσουμε τις εικόνες μας και να τις βελτιστοποιήσουμε για την τελική εκτύπωση.

Ευκρίνεια

Το πόσο ευκρινής εμφανίζεται μια εικόνα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι η ανάλυση με την οποία λήφθηκε η εικόνα, αλλά και η ποιότητα του φακού, καθώς και το αν η λήψη έγινε χωρίς κίνηση της φωτογραφικής μηχανής. Δεν θα έχουμε χώρο για ένα πλήρες μάθημα φωτογραφίας εδώ, περιγράφοντας τον τρόπο λήψης της τέλειας φωτογραφίας, αλλά αντ’ αυτού ας υποθέσουμε ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προσπαθήσουμε να οξύνουμε μια φωτογραφία που δεν είναι τέλεια. Φυσικά έχουμε βεβαιωθεί ότι έχουμε πρόσβαση στην αρχική εικόνα και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα δεδομένα της εικόνας. Ο γενικός κανόνας εξακολουθεί να ισχύει: μια φωτογραφία πρέπει να έχει διπλάσια ανάλυση σε Pixels Per Inch ( PPI) από την ανάλυση που χρησιμοποιείται στην εκτύπωση, Lines Per Inch (LPI). Από εκεί προέρχεται η συνήθως προτεινόμενη ανάλυση εικόνας των 300 ppi, δεδομένου ότι η ανάλυση οθόνης 150 lpi ήταν λίγο πολύ η προεπιλεγμένη στην εκτύπωση offset για πολλά χρόνια. Ενώ οι τύποι και οι αναλύσεις οθόνης εξόδου είναι διαφορετικοί στην ψηφιακή εκτύπωση από ό,τι στις αναλογικές μεθόδους εκτύπωσης, η ανάλυση εικόνας 300 ppi εξακολουθεί να αποτελεί μια καλή γενική πρόταση. Εάν η εικόνα πρόκειται να προβληθεί από απόσταση, μπορεί να συμβιβαστείτε με χαμηλότερη ανάλυση εικόνας, για να αποφύγετε περιττά μεγάλα μεγέθη αρχείων.

Λεζάντα: Αν και υπάρχουν όρια στο τι μπορείτε να κάνετε για να οξύνετε μια εικόνα, το εργαλείο Unsharp Mask, για παράδειγμα στο Adobe Photoshop, μπορεί μερικές φορές να βελτιώσει σημαντικά μια εικόνα. Χρησιμοποιώντας ένα άλλο εργαλείο μπορείτε να εφαρμόσετε επιπλέον ευκρίνεια σε επιλεγμένες περιοχές της εικόνας.

Το πιο συνηθισμένο τέχνασμα για να βοηθήσετε μια εικόνα να φαίνεται πιο ευκρινής είναι η εφαρμογή μιας μάσκας ασαφοποίησης στο Photoshop, για παράδειγμα. Η λέξη μπορεί να φαίνεται παράξενη, αλλά προέρχεται από τον παλιό χειροκίνητο τρόπο που γινόταν αυτό σε μια φωτογραφική μηχανή αναπαραγωγής κατά τη δημιουργία χρωματικών διαχωρισμών της εικόνας. Έγινε ένα αντίγραφο της εικόνας χρησιμοποιώντας ένα φιλμ διάχυσης για να θολώσει ελαφρώς το αντίγραφο. Αυτό το αντίγραφο στη συνέχεια αντιστράφηκε και τοποθετήθηκε πάνω στην αρχική εικόνα. Στις άκρες των αντικειμένων της εικόνας εμφανιζόταν ένα περίγραμμα, το οποίο αντιγραφόταν στην τελική εικόνα του μαύρου διαχωρισμού. Αυτό το λεπτό περίγραμμα δημιούργησε ένα οπτικό εφέ για να κάνει την εικόνα να φαίνεται πιο ευκρινής. Χρησιμοποιήστε αυτή τη λειτουργία στο λογισμικό με κάποιο μέτρο και προσοχή, διότι αν προσπαθήσετε να οξύνετε την εικόνα πάρα πολύ, θα φαίνεται παράξενη και τα περιγράμματα γύρω από τα αντικείμενα θα ξεχωρίζουν με ενοχλητικό τρόπο.

Ένα τέχνασμα είναι να οξύνετε μόνο επιλεγμένες περιοχές της εικόνας, όπως τα μάτια ενός ατόμου ή μεμονωμένα αντικείμενα σε μια εικόνα, όπως ένα κόσμημα. Και αφήστε την υπόλοιπη εικόνα ως έχει, ακόμη και αν δεν είναι τόσο ευκρινής όσο θα προτιμούσατε.

Αντίθεση

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να ελέγξετε αν υπάρχει αρκετή αντίθεση σε μια εικόνα είναι να ανοίξετε τη λειτουργία ανάλυσης εικόνας ιστογράμματος (στο Photoshop ονομάζεται Επίπεδα). Εδώ μπορείτε να δείτε αν αυτά που θα έπρεπε να είναι κοντά στο λευκό ή κοντά στο μαύρο βρίσκονται στα τελικά σημεία της καμπύλης τόνων. Αν όχι, ρυθμίστε την καμπύλη έτσι ώστε τα pixel που στην πραγματικότητα είναι λευκά να παίρνουν αυτή την τιμή pixel, (κοντά στο RGB 255, 255, 255), ενώ τα βαθιά μαύρα θα πρέπει να είναι κοντά στο RGB 0, 0, 0. Τώρα η εικόνα θα πρέπει να φαίνεται πολύ καλύτερη και μια εικόνα που πριν φαινόταν επίπεδη και θαμπή, θα ζωντανέψει ξαφνικά.

Λεζάντα: Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα λευκά και μαύρα σημεία δεν έχουν ρυθμιστεί σωστά. Ελέγχοντας τα επίπεδα τόνων και ρυθμίζοντάς τα, αν χρειάζεται, η αντίθεση αποκαθίσταται και η εικόνα ζωντανεύει (δείτε τη μέλισσα Bumble στο πλαίσιο στην επάνω αριστερή γωνία μετά τη ρύθμιση των επιπέδων!

Γκρίζα ισορροπία

Παρόλο που όλες οι φωτογραφικές μηχανές προσπαθούν να ρυθμίσουν σωστά τόσο το σημείο λευκού όσο και την ισορροπία του γκρι, ορισμένες εικόνες βγαίνουν και δεν φαίνονται ακριβώς σωστές. Μπορεί η κατάσταση του φωτισμού κατά τη λήψη της φωτογραφίας να εισήγαγε μια χρωματική απόχρωση, για παράδειγμα μπλε χρώμα αν η φωτογραφία τραβήχτηκε σε εξωτερικό χώρο και στην εικόνα κυριαρχούν οι σκιερές περιοχές. Ή αν η φωτογραφία τραβήχτηκε με τεχνητό φως και η πηγή φωτός εισήγαγε μια πρασινωπή ή κιτρινωπή χρωματική απόχρωση. Εάν έχετε πρόσβαση στο αρχείο εικόνας raw αυτής της φωτογραφίας, μπορείτε να ρυθμίσετε το λευκό σημείο, για παράδειγμα, στο Adobe Lightroom ή σε κάποιο άλλο πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας Camera RAW, όπως το DxO PhotoLab. Όταν τροποποιείτε το λευκό σημείο, επηρεάζεται επίσης η συνολική ισορροπία του γκρι. Εάν αυτό δεν είναι αρκετό, μπορείτε να τροποποιήσετε περαιτέρω την ισορροπία του γκρι. Στο Photoshop αυτό μπορεί να γίνει με τη λειτουργία Levels (Επίπεδα), στο ίδιο παράθυρο που αναφέρθηκε προηγουμένως (τη βρίσκετε στο μενού Image/Adjustments/Levels (Εικόνα/Ρυθμίσεις/Επίπεδα)).

Χρωματική ακρίβεια

Σε πολλές περιπτώσεις θέλετε τα βασικά χρώματα της εικόνας να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβή, έτσι ώστε το γρασίδι να φαίνεται πράσινο, ο μπλε ουρανός να φαίνεται μπλε, η σοκολάτα να φαίνεται νόστιμη καφέ κ.λπ. Αν όχι, μπορείτε είτε να κάνετε επιλεκτικές αλλαγές χρωμάτων χειροκίνητα είτε να προσπαθήσετε να βαθμονομήσετε τη φωτογραφική σας μηχανή ώστε να παράγετε εξ αρχής εικόνες με μεγαλύτερη ακρίβεια χρωμάτων.

Για να τροποποιήσετε μεμονωμένα χρώματα μπορείτε να δοκιμάσετε το εργαλείο Selective Color στο Photoshop, όπου μπορείτε να ξεκινήσετε από τα βασικά χρώματα Κόκκινο, Πράσινο, Μπλε, Κυανό, Ματζέντα, Κίτρινο, καθώς και να τροποποιήσετε τις λευκές, ουδέτερες (γκρι) και μαύρες περιοχές. Αν δεν έχετε το αποτέλεσμα που ελπίζετε με αυτό το εργαλείο, μπορείτε να δοκιμάσετε το εργαλείο Replace Color (Αντικατάσταση χρώματος) και να επιλέξετε τις περιοχές της εικόνας που πρέπει να τροποποιηθούν.

Εάν έχετε τον έλεγχο του φωτισμού που χρησιμοποιείται στην εικόνα, για παράδειγμα εάν φωτογραφίζετε σε στούντιο, μπορείτε να βαθμονομήσετε τη φωτογραφική σας μηχανή και να δημιουργήσετε ένα προσαρμοσμένο προφίλ ICC για το συγκεκριμένο φωτιστικό περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο θα έχετε πιο ακριβείς χρωματικές εικόνες απευθείας από τη φωτογραφική μηχανή, με λιγότερες ανάγκες για χειροκίνητες ρυθμίσεις. Αυτό όμως λειτουργεί μόνο για φωτογραφίες που λαμβάνονται στο ίδιο περιβάλλον φωτισμού και αξίζει να το κάνετε μόνο αν δημιουργείτε πολλές εικόνες στην ίδια συνεδρία. Ένα προσαρμοσμένο προφίλ ICC για μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή ισχύει μόνο για αυτή ακριβώς τη ρύθμιση φωτισμού, όχι για φωτογραφίες που λαμβάνονται σε διαφορετικές συνθήκες φωτισμού.

Πιο προηγμένες βελτιώσεις εικόνας

Τα παραπάνω αφορούν εικόνες που έχουν ήδη τραβηχτεί και τις οποίες προσπαθείτε να αξιοποιήσετε στο έπακρο, εκ των υστέρων. Θα προτείνουμε τώρα κάποιες τεχνικές για να αποκτήσετε εικόνες υψηλότερης ποιότητας, αν μπορείτε να επηρεάσετε τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι φωτογραφίες εξαρχής.

Λεζάντα: Ένας τρόπος για να διευρύνετε το τονικό δυναμικό εύρος είναι να συνδυάσετε πολλές εκθέσεις σε μία. Αυτό ονομάζεται απεικόνιση υψηλού δυναμικού εύρους (HDR). Εδώ τρεις διαφορετικές εκθέσεις συνδυάζονται σε μια τελική εικόνα. Η μία έκθεση γίνεται με κανονικές ρυθμίσεις της φωτογραφικής μηχανής, ενώ οι άλλες δύο είναι υπο- και υπερεκτεθειμένες. Με ένα πολύ μεγάλο δυναμικό εύρος μπορείτε να αποτυπώσετε λεπτομέρειες τόσο στις σκιερές περιοχές όσο και στις φωτεινές περιοχές.

Αναφέραμε προηγουμένως το Camera RAW και οι επαγγελματίες φωτογράφοι το χρησιμοποιούν συνήθως για να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις φωτογραφικές μηχανές τους. Όμως, όπως υποδηλώνει το όνομα, αυτή η μορφή αρχείου εικόνας δεν επεξεργάζεται τις εικόνες, αλλά αποθηκεύει τα δεδομένα της εικόνας που έχουν ληφθεί ανεπεξέργαστα, λίγο σαν τα παλιά έγχρωμα αρνητικά. Τα δεδομένα εικόνας έχουν τονικό βάθος 16 bit, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να παίξετε με πάνω από 65.000 επίπεδα του γκρι όταν επεξεργάζεστε ή επεξεργάζεστε την εικόνα. Εάν μια εικόνα αποθηκεύεται ως sRGB ή Adobe RGB, είναι συνήθως 8 bit, οπότε έχει μόνο 256 επίπεδα γκρι ανά κανάλι RGB. Αυτό μειώνει το περιθώριο για αλλαγές στην εικόνα χωρίς να χάνονται χρωματικά δεδομένα κατά τη διαδικασία. Χρησιμοποιήστε λοιπόν Camera RAW αν μπορείτε, ή προτείνετε στον φωτογράφο να το κάνει για τις εικόνες που παραγγέλνετε, και θα έχετε περισσότερα περιθώρια και δυνατότητες για τελικές προσαρμογές αργότερα.

Ένας άλλος τρόπος για να πετύχετε εντυπωσιακές εικόνες είναι να χρησιμοποιήσετε την τεχνική HDR (High Dynamic Range). Αυτό σημαίνει τη λήψη πολλαπλών λήψεων της ίδιας σκηνής και, στη συνέχεια, τον συνδυασμό τους σε μία τελική εικόνα. Ενώ μια φωτογραφία που λαμβάνεται με μία έκθεση έχει δυναμικό εύρος ίσως 12-14 f-stops (όπου μπορείτε να δείτε λεπτομέρειες τόσο στις σκιερές όσο και στις φωτεινές περιοχές), με τη χρήση HDR μπορείτε να αυξήσετε αυτό το εύρος σε ίσως 24 f-stops ή και περισσότερο. Με τρεις εκθέσεις παίρνετε μια φωτογραφία με κανονική, βέλτιστη έκθεση, συνήθως με βάση τις τιμές των τόνων των μεσαίων τόνων, και στη συνέχεια μια υπερεκτεθειμένη εικόνα και τέλος μια υποεκτεθειμένη εικόνα. Το Photoshop διαθέτει μια βασική λειτουργία για τη συγχώνευση τέτοιων εικόνων στην τελική έκδοση HDR, αλλά υπάρχουν και άλλα ειδικά λογισμικά γι’ αυτό, όπως το Aurora HDR της Skylum Software.

Αξιοποιήστε στο έπακρο τις εικόνες σας πριν τις στείλετε για εκτύπωση. Προχωρήστε γρήγορα στα τέσσερα βασικά βήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω και, αν θέλετε να προχωρήσετε περισσότερο, πειραματιστείτε με διάφορους επεξεργαστές εικόνας RAW και τη φωτογράφηση HDR.

Οι οδηγοί Wild Format έχουν ως στόχο να διευρύνουν την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση της τρέλας που μπορεί να δημιουργηθεί σε συσκευές ψηφιακής εκτύπωσης ευρείας μορφής, από δάπεδα μέχρι αμπαζούρ και όλα τα ενδιάμεσα. Οι οδηγοί αυτοί καθίστανται δυνατοί από μια ομάδα κατασκευαστών που συνεργάζονται με την Digital Dots. Αυτό το άρθρο υποστηρίζεται από την HP και την Digital Dots.