Γιατί, αν προσθέσετε κόκκινο, πράσινο και μπλε φως μαζί, παίρνετε λευκό φως, αλλά αν αναμίξετε κόκκινα, πράσινα και μπλε μελάνια ή χρώματα, παίρνετε μαύρο (ή σκούρο καφέ);

Η απάντηση είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των μελανιών για έγχρωμες εκτυπώσεις.

Η διαφορά οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο το φως φτάνει στα μάτια μας. Εάν προέρχεται από κάτι που λάμπει με το δικό του φως, όπως ο ήλιος, οι λαμπτήρες ή οι πινακίδες LED, ονομάζεται προσθετικό χρώμα. Αυτό είναι το φως που πέφτει απευθείας στα μάτια μας, όπως κοιτάζοντας τον ήλιο (μην το κάνετε) ή μια λάμπα (ασφαλέστερο, συνήθως).

Άλλες πηγές προσθετικού χρώματος είναι οι τηλεοράσεις και οι οθόνες CRT, τα συστήματα φωτισμού LED και οι πινακίδες, αλλά όχι οι οθόνες και οι τηλεοράσεις LCD/TFT, οι οποίες είναι αφαιρετικού χρώματος επειδή χρησιμοποιούν έγχρωμα φίλτρα.

Το αφαιρετικό χρώμα είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα μελάνια εκτύπωσης. Είναι η ίδια αρχή με κάθε αντικείμενο στη φύση που δεν λάμπει από το δικό του φως, όπως τα φύλλα, η άμμος, τα κόκερ σπάνιελ και οι ντομάτες. Το φως αντανακλάται από αυτά τα αντικείμενα και κάποια μήκη κύματος χρώματος απορροφώνται στην πορεία.

Μπερδεύεστε; Ναι. Ας δούμε γιατί. Παρόλο που το αφαιρετικό χρώμα είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η εκτύπωση, ας ξεκινήσουμε με το προσθετικό, καθώς είναι πιο εύκολο να το κατανοήσουμε με αυτόν τον τρόπο.

Όπως είδαμε στο πρώτο μέρος, τα ανθρώπινα μάτια αντιλαμβάνονται το χρώμα ως αποτέλεσμα των διαφορετικών μηκών κύματος του ορατού φωτός. Είναι πιο εύκολο να τα ορίσουμε ως κόκκινο, πράσινο και μπλε, και αυτά ονομάζονται επίσης τα βασικά χρώματα του προσθετικού συστήματος. Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, τα φιλμ και οι σαρωτές είναι γενικά ρυθμισμένα να καταγράφουν το χρώμα ως μείγματα κόκκινου, πράσινου και μπλε επίσης.

Αν αναμίξετε και τα τρία μήκη κύματος εξίσου, θα λάβετε το σύνολο του ορατού φωτός, το οποίο αντιλαμβανόμαστε ως λευκό. Μειώνοντας τη φωτεινότητα αυτών των ίσων αναμίξεων προκύπτουν προοδευτικά πιο σκούρες αποχρώσεις του ουδέτερου γκρι, ενώ αν δεν υπάρχει καθόλου φως, το φως γίνεται μαύρο.

Παρεμπιπτόντως, υπάρχει λόγος που ο ήλιος φαίνεται κίτρινος αν τον κοιτάξετε απευθείας (προσοχή εκεί), αλλά εξακολουθεί να φωτίζει τα πάντα με λευκό φως. Δεν έχει καμία σχέση με την εκτύπωση, αλλά για διασκέδαση μπορείτε να αναζητήσετε το Rayleigh Scattering στη Wikipedia.

Τα διαφορετικά μίγματα των μηκών κύματος του φωτός είναι το σημείο όπου μπαίνει το πρόσθετο μέρος. Για παράδειγμα, ίσες ποσότητες καθαρού ακτινοβόλου κόκκινου φωτός και καθαρού ακτινοβόλου μπλε φωτός συνδυάζονται (προσθετικά) για να δημιουργήσουν ένα μικτό χρώμα που τα μάτια σας αντιλαμβάνονται ως το κόκκινο-μωβ χρώμα που ονομάζουμε ματζέντα. Το ματζέντα θα φαίνεται επίσης πιο φωτεινό από τα ξεχωριστά μπλε και κόκκινα συστατικά, επειδή διπλασιάζετε την ποσότητα του φωτός.

Αν υπάρχει αναλογικά λιγότερο μπλε φως από το κόκκινο, τότε θα έχετε πιο κόκκινους τόνους που είναι επίσης πιο σκούροι (επειδή υπάρχει λιγότερο συνολικό φως). Προσθέστε περισσότερο μπλε από ό,τι κόκκινο και θα έχετε μωβ/βιολετί τόνους που είναι πιο ανοιχτοί. Προσθέστε λίγο πράσινο στο μείγμα κόκκινο + μπλε και θα έχετε λιγότερο κορεσμένους, πιο παστέλ ανοιχτούς τόνους.

Τα μίγματα έγχρωμου φωτός που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την εκτύπωση είναι τα αποτελέσματα του μπλε + πράσινου (κυανό), του κόκκινου + πράσινου (κίτρινο) και του μπλε συν το κόκκινο (ματζέντα). Το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε συνήθως συντομογραφούνται RGB, ενώ το κυανό, το ματζέντα και το κίτρινο CMY.

Το κυανό, το ματζέντα και το κίτρινο είναι τα συμπληρωματικά χρώματα του κόκκινου, του πράσινου και του μπλε αντίστοιχα, που σημαίνει ότι εμφανίζονται απέναντί τους στον χρωματικό κύκλο. Επίσης, το καθαρό κυανό δεν αντανακλά κόκκινο, το καθαρό ματζέντα δεν αντανακλά πράσινο και το καθαρό κίτρινο δεν αντανακλά μπλε. Θα επανέλθουμε στο κυανό, το κίτρινο και το ματζέντα όταν εξετάσουμε τις μελάνες διεργασίας χρώματος για έγχρωμη εκτύπωση.

Όποιος ανακάτευε κόκκινα, πράσινα και μπλε χρώματα αφίσας στο σχολείο, θα καταλάβει ότι έτσι δεν παίρνετε ωραία φωτεινά χρώματα. Παίρνεις ένα λασπωμένο σκούρο καφέ. Αυτό συμβαίνει επειδή το χρώμα, όπως και το μελάνι εκτύπωσης, δεν παράγει φως και δεν παράγει προσθετικά χρώματα, αλλά αντίθετα αντανακλά και απορροφά επιλεκτικά μήκη κύματος. Αυτό ονομάζεται αφαιρετικό χρώμα.

Ας πούμε ότι έχετε ένα κόκκινο μελάνι. Δεν λάμπει με το κόκκινο φως, αλλά το αντανακλά. Όταν ρίχνετε λευκό φως (από τον ήλιο μιας λάμπας) πάνω στο κόκκινο μελάνι, αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα μπλε και πράσινα μήκη κύματος απορροφώνται από το μελάνι, αλλά τα κόκκινα μήκη κύματος ανακλώνται.

Ένα μπλε μελάνι αντανακλά τα μπλε μήκη κύματος και απορροφά το κόκκινο και το πράσινο. Ένα πράσινο μελάνι αντανακλά τα πράσινα μήκη κύματος και απορροφά το κόκκινο και το μπλε. Άλλα έγχρωμα μελάνια μπορεί να απορροφούν δύο ή περισσότερα χρώματα, για παράδειγμα το πορτοκαλί αντανακλά κυρίως το κόκκινο αλλά και λίγο πράσινο φως.

Εδώ είναι που αρχίζει να εμφανίζεται αυτό το λασπώδες καφέ. Αν αναμίξετε κόκκινα, μπλε και πράσινα μελάνια ή χρώματα (ή τα αντίθετά τους, τα γνωστά κυανό, ματζέντα και κίτρινο), τότε όλα τα χρώματα απορροφώνται, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να έχετε μαύρο χρώμα και όχι το λευκό των προσθετικών χρωμάτων. Ωστόσο, τα χρώματα και τα μελάνια δεν είναι εντελώς καθαρά κόκκινα, πράσινα και μπλε (ή καθαρά CMY), οπότε υπάρχει κάποια αντανάκλαση και συνήθως βλέπετε ένα σκούρο καφέ χρώμα.

Τέλος, σημειώστε ότι τα γραφικά με οπίσθιο φωτισμό δεν χρησιμοποιούν προσθετικά χρώματα, παρόλο που φαίνονται να λάμπουν. Ο οπίσθιος φωτισμός είναι ένα λευκό φως που στη συνέχεια περνάει μέσα από ένα διαφανές μπροστινό πλαίσιο που είναι τυπωμένο με διαφανή μελάνια. Αυτά τα μελάνια λειτουργούν ως φίλτρα: απορροφούν ορισμένα μήκη κύματος και αφήνουν άλλα να περάσουν, οπότε πρόκειται για αφαιρετικά χρώματα.

Ομοίως, οι οθόνες και οι τηλεοράσεις με δίοδο υγρών κρυστάλλων (LCD) χρησιμοποιούν επίσης αφαιρετικό χρώμα: τοποθετούν ένα πλέγμα διαφανών κόκκινων, πράσινων και μπλε φίλτρων μπροστά από τη διάταξη υγρών κρυστάλλων, με λευκό οπίσθιο φωτισμό πίσω από την παρτίδα.

Θα αναφερθούμε στη σημασία των διαφανών μελανιών με περισσότερες λεπτομέρειες όταν εξετάσουμε τα χρώματα επεξεργασίας την επόμενη φορά.